Tarihi Karakter Kürşat Hakkında
Geçmiş tarihimizde birçok devlet hükümdarları gerçekleştirdiği olağanüstü başarıları sayesinde adlarını tarihe altın harflerle yazdırmayı başarmışlardır. Hiç şüphesiz gerçekleştirdiği başarıları sayesinde adını tarihe altın harflerle yazdırmayı başarmış olan hükümdarlardan biri de Göktürk Devleti’nin efsane hükümdarlarından biri olan Kürşad’dır.
Göktürk Devleti’ne hükümdarlık yaptığı dönemler boyunca birçok başarıya imza atan hükümdar Kürşad özellikle dönemin en güçlü imparatorluklarından biri olan Çin İmparatorluğu’na karşı gerçekleştirdiği büyük baskınlar sayesinde adını kısa sürede başta Türk dünyasına olmak üzere birçok uluslara duyurmayı başarmıştır. Diğer birçok Göktürk hükümdarlarından oldukça farklı politikalar izleyen hükümdar Kürşad özellikle ileri görüşlü olması ve cesur bir karaktere sahip olmasından dolayı giriştiği birçok seferi başarıyla sonuçlandırmış ve bu sayede tarihi kaynaklarda önemli bir konuma sahip olmuştur.
Göktürk Devleti’nin başarılı hükümdarlarından olan Çoluk Kağan’ın oğlu olan hükümdar Kürşad 639 yılında Türklerin bağımsızlıklarını elde edebilmesi amacıyla dönemin Çin imparatorunu esir almak amacıyla gerçekleştirdiği büyük bir baskın sayesinde ün kazanmıştır. Babası dönemin Çin prensesi ile evlenen ve Çin prensesi tarafından sinsi bir biçimde zehirlenerek öldürülen hükümdar Kürşad babasının hayatını kaybetmesinden bir müddet sonrasında yerine amcası olan Kara Kağan hükümdarlık tahtına geçmiş ancak tecrübeli olmaması nedeniyle Çinliler ile gerçekleştirdiği savaşı kaybederek yeğeni Kürşad ile birlikte Çin ordusuna esir düşmüştür. Bunun sonucunda yeğeni Kürşad ile birlikte elleri zincirlerle bağlı vaziyette Çin ülkesine doğru götürülen Kara Kağan Çin’de bir müddet esir kaldıktan sonra belirnemeyen bir sebepten ötürü burada hayatını kaybetmiştir.
Bunun üzerine harekete geçen Çin İmparatorluğu her yönden kendisine yakın olan dönemin Göktürk prensi olan Sirba’yı kağanlık görevine getirmişlerdir. Bu görevi memnuniyetle karşılayan Sirba ise tüm politikalarını sadece Çin İmparatorluğu’nun buyruğu altında gerçekleştirmiş ve bu hareketi sayesinde Göktürk halkının tepkisini çekmiştir. Bu arada kırk Türk devlet adamı çok gizli bir çalışma yürüterek bir kurtuluş birliğini kurma kararı almış ve bu birliğin liderliğine ise Kürşad’ı seçmişlerdir.
Kurtuluş ordusu liderlik görevini kabul eden hükümdar Kürşad kısa sürede çalışmalara başlamıştır. Hazırlanan kurtuluş planına göre Çin imparatoru olan Li-Şıh-Min ele geçirilip Türk topraklarına kaçırılacak sonrasında ise Çin sarayında esir bulunan Türk soylularının serbest bırakılması karşılığında ve bunun akabinde alınan Türk topraklarının tekrar geri iade edilmesi karşılığında imparator serbest bırakılacaktır. Bu plan yapıldıktan sonra bir müddet beklemede kalan Kürşad ve birliği Çin imparatorunun zayıf noktasını bulabilmek adına uzaktan fırsat kollamaya başlamıştır.
Diğer birçok hükümdarlara nazaran Çin imparatorunun hoş bir adeti bulunmaktaydı. İmparator her gece kılığını değiştirip halkın arasına karışmakta ve bu sayede halkın sorunlarına kulak misafirliği yapmaktaydı. Ancak bir gece yine üzerindeki imparatorluk elbisesini çıkarmak üzereyken birden bire müthiş bir fırtına başladı ve bu durumu gören Çin imparatoru o gece halkın arasına karışma fikrinden vazgeçmiştir. Bu Durumu fırsat gören Kürşad beraberindeki kırk cesur askeriyle birlikte Çin imparatorunun sarayına baskın düzenlemiştir. Baskın sırasında direnen yüzlerce Çin askerini kılıçtan geçiren Kürşad ve askerleri tüm çabalarına rağmen Çin imparatorunu ele geçirememiştir.
Çin sarayına gerçekleştirilen baskının başarısız olması sonucunda Kürşad ve beraberindeki askerleri sarayın ahırında bulunan atlara atlayarak hızla saraydan uzaklaşmaya başlamıştır. Hızla şehrin dışına doğru ilerleyen Kürşad ve askerlerini bulabilmek için büyük bir Çin ordusu vakit kaybetmeden onların peşine düştüler. Kürşat ve birliği bir süre daha ilerledikten sonra ”Vey Irmağı” kıyısına ulaştılar ve burada durmak zorunda kalmışlardır. Çünkü ırmağın suyu oldukça yükselmiş ve geçişe izin vermemiştir.
Nihayet burada Kürşad ve birliğini ele geçiren Çin ordusu Kürşad ve adamlarıyla büyük bir mücadeleye girişmişlerdir. Uzun süre devam eden mücadele sonrasında Kürşad’ın askerlerinin tümü kılıçtan geçirilerek öldürülmüştür. Kürşad’da her ne kadar kahramanca savaşmış olsa da bir süre sonra o da Çin askerlerinin kılıç darbelerine daha fazla dayanamayarak hayatını kaybetmiştir.
Kürşad’ın Öldürülmesinden Sonra Gerçekleşen Gelişmeler
Kürşad ve askerlerinin Vey ırmağının hemen yanı başında öldürülmesi sonucu Çin imparatorluğu bu başarısı sayesinde gücüne güç katmıştır. Bu başarısı sayesinde birçok batı imparatorlukları tarafından saygınlık kazanan Çin imparatorluğu bir müddet daha Göktürk imparatorluğu üzerinde hakimiyetini sürdürmüştür. İç ve dış politikada tamamen söz sahibi olmuş ve uzunca bir dönem Türk topraklarında kontrolü elinde bulundurmuştur.
Kürşad ve askerlerinin öldürülmesi olayı birçok yerli ve yabancı tarihi kaynaklarda büyük olay olarak karşılanmış ve bu sayede kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Özellikle Orta Asya ülkelerinin tarihi kaynaklarında önemli bir konuma sahip olmuş ve önemini günümüze kadar korumayı başarmıştır. Bununla birlikte Türkiye’nin de tarihi arşivlerinde önemli bir konuma sahip olan Kürşad ve askerlerinin hazin sonu bugün halen birçok sinema ve roman konusu olmuş ve bu sayede Kürşad hakkında toplumumuza genel nitelikli bilgiler verilmiştir.
