Soru: Kapı, vana, kavanoz kapağı, ocak, araba kontağı vs bunların hepsi aynı yöne çevirdiğinde kapanıyor mu? Saat yönünde çevirdiğin herşey kapanıyor mu? Sağ ve sola bu temel rolü kim vermiş. Konu şu ki yazlıktan diğer eve gelene kadar çok şey kapattık, kontrol ettik digerinde de çok şey açtık. Ve neden dedim neden bir görev hepsinde aynı yönde açılmıyor dedim. Bunlar şekil ve konularına göre değişiyorsa neye göre değişiyor acep?
Cevap: Tersine olan örneklerde var.Örneğin bisiklet pedalı sola çevrilerek takılır.Sağa çevrilerek takılsaydı kullanım esnasında yerinden çıkardı.Teknik zorunluluktan ve insana sağ el alışkanlığını kazandıran yapısından dolayı sağa çevrilmenin yerleştiğini düşünüyorum.
Dönüş Yönü Nasıl Tarif Edilir?
Yazıda Neler Var?
Dönüş yönü, sağ ve sol ile ifade edilemez. Saat yönünde ve tersine diye ifade edilir. Saat yönünde tornavida kullanmak daha kolaydır çünkü koldaki supinator kaslar, pronator kaslardan daha kuvvetlidir. Vida da iki nesneyi birleştirmek için kullanıldığından saat yönünde sıkışacak şekilde tasarlamak mantıklıdır. Ama sıkıştırdığınız nesnenin kendisi saat yönünde dönüyorsa o zaman saatin tersi yöne sıkışacak şekilde dizayn edilir ki kendi kendine gevşemesin.
Neden Çoğu Şey Saat Yönüne Göre Kapanıyor?
Sağ el saat yönünde, sol el ise saat yönüne ters yönde güçlü çalışır. Sağlaklar için üretilen telli enstrumanlarda burgular solda kaldığı için, burgular sol el ile saat yönüne ters yönde teli sıklaştırır. Yani enstruman burguları tam tersi yönde teli gerer ve tizleştirir.
Demek ki kapı, vana, kavanoz kapağı, ocak, araba kontağı vs. sağ elle kullanılacağı varsayıldığı için saat yönünde kapanıyor.
Sanayi devrimi sonrasında seri uretimin yayginlasmasiyla beraber pek cok alanda standartlar gelistirildi. Sağ el kuralı gibi. Vida dişleri, musluklar, açılıp kapanan kapaklar falan genellikle bu standartlara uygun üretilir. Bu sayede farkli ureticiler birbirine uyan parcalar uretebilir. Bazi ozel durumlarda sol yönlü dişler de kullanılır. Ama bu tarz seylerin çoğunluğu sağ el kuralina uygundur. Neden sağ el yönü seçilmiş diye sorarsak da cevabi insanlarin çoğunun sağ elini kullanmasi ve bu yönün daha anatomik olmasi denebilir.
Kapatılıp açılan şeylerin yönleri bir çok nedenle saat yönüne veya tersine göre belirlenir. insanların çoğunun sağ elini kullandığı varsayılarak tabi… Örneğin sıkıca kapatmanız gereken birşey ise bu (vanalar veya musluklar gibi) saat yönüne çevirerek kapatmanız gerekir. Çünkü bu şekilde bileğinize daha az yük biner… Acilen açmanız gerekebilecek hafif mekanizmaları (anahtar benzeri) saatin tersine hareket ettirirken çok zorlanmayacaginiz ve hızlı hareket ettireceğiniz sag el bileği ile açarsınız… anahtarı tutan parmaklarınızdır aslında… Ama anahtar ekseni boyunca dönen bileğiniz olur… bu tür kararlar sizlerin en kolay açacağınız hareketler üzerinde bir takım denemeler yapılarak belirlenir yani.
