İnsan saçının evrimi nedir? Neden diğer maymunların aksine durmadan uzamaya devam eder?
Saçlarımız neden durmadan uzar?
Kesin cevabı bilmek zor, ancak şöyle bir tahminde bulunabiliriz: Sahra Altı Afrika’da yaşayan avcı-toplayıcı Koisanlar’ın saçları genelde kısadır. Atalarımızın da aynı bölgeden dünyaya yayıldığı ve Koisan dilinin oldukça eski olduğu tahmin ediliyor. Saçı çok uzatamamak, köselik vs. başka gruplarda da rastlanan, ancak bu bölgede baskın olan bir durum.
Kıvırcık, kısa saç, bozkırda avlanırken kafayı sıcaktan korumak için faydalı. Uzun düz saç ise tam tersi etki yaratıyor. Yani bu bölgede sakal ve uzun saçın bir getirisi yok. Primat atalarımızın postu da kısa ve düzdü muhtemelen. Uzun ve düz saç, ayrı ayrı evrilmiş olabilir. Bir tahmin, kuraklık (ve daha sonra buzul çağı) nedeniyle avcılığa bağımlı hale gelen topluluklarda, kadınların erkek avcılar (bazen kabile reisleri) için rekabete girdikleri. Erkekler (veya onların aileleri) de geniş kalça, uzun saç, belirgin göğüs, çocuksu yüz gibi özelliklere önem verdikçe, popülasyonda bu özelliklere daha sık rastlanmaya başlanmış olmalı. Bugün bile bazı Afrika kültürlerinde saçları daha uzun (ve düz) gösterecek süsler kullanılıyor.
Primat atalarımızın (ve genelde erkek bedenlerindeki) kıllarının düz olması, kıvırcık saçın sonradan ortaya çıktığını akla getiriyor. O nedenle düz saç, bir çeşit özüne dönmek anlamına geliyor. Mutasyon olduğu söylenemez yani. Doğu Asya’da saç kılları görece kalın ve genel olarak düz; Afrika’da ise ince ve kıvırcık.
Öte yandan, avcı-toplayıcı G. Amerika yerlilerine baktığımızda, düz (ve kısa kesilen) saça rastlıyoruz. Kuzey bölgelerden göç eden Asyalı toplulukların torunları olduklarından, düz saçlara sahipler. Kıvırcık saça sahip olmaları için bir baskıya maruz kalmamışlar. Benzer şekilde, Avrupa’ya yerleşen gruplarda da düz saç daha yaygın.
Erkeklerin de saçlarının uzaması ve sakallarının gürleşmesi, kadınlardaki gelişmenin bir yan ürünü olabilir, ancak cinsel seçilimin ağır basmış veya süreci desteklemiş olması daha muhtemel (Doğu Asya’da erkeklerin saçı gür, ancak sakalları görece seyrektir). Uzun ve parlak saç, sahibini daha genç ve sağlıklı gösterir. Sakal da erkeğin çenesini vurgulayarak, cinsel seçilim ve statü açısından avantaj sağlar.
