Soru: Deprem sırasında çöken binada en alt kattaki daire mı daha az etkilenir üst kattaki daire mi? Üstune 5 kat dusmesi mi 1 kat dusmesi mi ? yoksa 5.kattan düşmek mi 1.kattan düşmek mi ?
Cevap: Duruma bağlıdır. Yapıların göçme durumu her zaman gonderdiğiniz fotoğrafta görünen gibi olmayabilir. Fotoğrafta görünen göçme durumunum “yumuşak kat” diye tabir edilen bir durumdan kaynaklandığını düşünüyorum.
Zeminin durumuna göre yapının olduğu gibi devrilmesi de olasıdır. Keza bu durumda en fazla etkilenenler üst kattakiler olacaktır.
Üst katların çökme olasılığı daha düşük yani bina çökse de üst katlar zarar görmeden aşağıya inebiliyor. Ayrıca çökse bile yaşam boşluğu oluşturduğunda ilk ulaşacakları insanlar üst katlarda olacağı için kurtulma şansı çok daha yüksek. Tabi bina çökmez kafana eşya düşer yine ölebilirsin fakat dediğim gibi üst katlarda olan insanların kurtulma şansı her zaman daha yüksektir. Önceki depremlerde çöken binaları incelersen üst katlarda kurtulma oranın ne kadar yüksek olduğunu tek bakışta kendin görebilirsin.
Ankara AFAD deprem simülasyon ve eğitim merkezinde bizzat AFAD çalışanlarının verdiği eğitime göre; üst katlardakilerin daha şanslı olduğu. Deprem devam ettiği sürece merdivenlerden uzak durulması gerektiği, merdivende yakalanan birinin aşağı inmeye çalışmak yerine çıkabildiği kadar yukarı çıkmaya çalışması gerektiği çünkü deprem anında bina yıkıldığında kişinin üzerine binen enkaz yükünün azaldığı şeklinde.
Yıkılan binada öncelikle düşünülmesi gereken ezilme tehlikesidir. Alt kattaki eşyalara daha fazla yük bineceği için daha fazla ezilip sıkışırlar. Bu yüzden eşyaların olabildiğince yanına saklanılması gerekir. Eğer altına saklanılırsa eşyaların üzerine binen yükle beraber altına saklandığınız eşya da bir miktar ezilir ve altındaki boşluk sizi ezecek kadar küçülür. Eşyaların yanlarındaki boşluk her zaman daha fazladır. Tabi bu tamamı tuğla olan binalar için geçerli değil. Orada öldüren şey tuğlaların kafanıza düşmesidir. Başla birçok istisna da olabilir bunun gibi. O yüzden bu gibi şeyleri genel geçer bilgi olarak görmemek gerek.
Depremde Bodrum Katlar Çöker mi?
Yeni yapılarda perde beton sistemi kullanılmışsa bodrum kat kesinlikle çökmez çünkü bodrum katın tüm duvarları tuğla yerine C25 beton dökülerek kalın nüveli çok demir kullanılarak yapılır bütün binayı taşır üste doğru kolonlar incelir bina hemen çökmez ya yan yatar veya zayıf noktalarda çatlaklar oluşur. Eski binalarda ise üst kısımlar bodrum katın içine çöker.
